طرحواره‌ ذهنی، فضای شهری، خلاقیت

Authors

  • بهراد فرمهینی فراهانی کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  • حمیدرضا پارسی استادیار شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Abstract:

در دهه‌های اخیر، تلاش‌های فراوانی در جهت رفع بحران‌ انگارگانی برنامه‌ریزی، در قالب گفتمان «خلاقیت» و تحت عناوینی همچون «شهر خلاق»، «طبقه‌ خلاق»، «برنامه‌ریزی فرهنگی» و غیره شده‌ است که به بحث خلاقیت به اتکاء طبقه‌ متوسط خلاق، از زاویه‌ بازآفرینی فرهنگی می‌نگرند. اما به نظر می‌رسد که عموم محققان، موضوع خلاقیت را از دریچه‌ روند شکل‌گیری خلاقیت در ارگانیسم انسان‌ها مورد مطالعه قرار نداده‌اند. درنتیجه‌، موضوع فرهنگ را به‌عنوان ابزار رشد صرفاً اقتصادی به‌کار گرفته‌اند. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که، خلاقیت به‌عنوان محصول فرآیند آگاهی و اندیشیدن انسان، چگونه شکل می‌گیرد و چگونه در رابطه‌ با محیط، تحدید یا تقویت می‌شود و فضای شهری، چگونه بر این فرآیند اثر می‌گذارد. بنابراین هدف این مقاله، شفافیت بخشیدن به رابطه‌ میان موضوع خلاقیت و فضای شهری، به‌عنوان مهم‌ترین عرصه‌ عمومی آزادی اندیشه، بیان، اجتماع و عمل بالنده‌ آحاد جامعه بر اساس علم روان‌شناسی شناختی و جامعه‌شناسی است. فرضیه‌ تحقیق آن است که اولاً شخصیت غیرخلاق وجود ندارد و تفاوت افراد در میزان پشتکار و جستجوگری افراد است؛ ثانیاً یک فضای شهری خلاق، بستر رشد، تبلور و تجلی خلاقیت آحاد جامعه است که امکان آزادی بیان و عمل و حیات مدنی دارند و انگیزه‌ لازم برای کنش خلاق افراد هنگامی دائمی و پایدار است که شرایط متعادل اقتصادی، اجتماعی و حیات مدنی به‌گونه‌ای باشد که ارزش کار اجتماعاً تولید‌شده‌ انسان‌ها به خودشان تعلق گیرد. روش این مطالعه، تحلیل و استنتاج ترکیبی از گزاره‌های دانش روان‌شناسی شناختی است که در مرحله‌ ترکیب، فضا به مثابه عین و خلاقیت به مثابه امر ذهنی در ربط دیالکتیکی قرار می‌گیرند و روش جدلی قیاس و استقراء توأمان در گفتمان بحث حاکم است. نتایج این پژوهش، مؤید آن است که فضای شهری، عرصه‌ای عمومی و متکی به دموکراسی است که تجلی رابطه‌ روان‌شناختی اندیشه‌ورزی و کنش اجتماعی است که می‌تواند بستر خلاقیت باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

طرحواره ذهنی، فضای شهری، خلاقیت

در دهه های اخیر، تلاش های فراوانی در جهت رفع بحران انگارگانی برنامه ریزی، در قالب گفتمان «خلاقیت» و تحت عناوینی همچون «شهر خلاق»، «طبقه خلاق»، «برنامه ریزی فرهنگی» و غیره شده است که به بحث خلاقیت به اتکاء طبقه متوسط خلاق، از زاویه بازآفرینی فرهنگی می نگرند. اما به نظر می رسد که عموم محققان، موضوع خلاقیت را از دریچه روند شکل گیری خلاقیت در ارگانیسم انسان ها مورد مطالعه قرار نداده اند. درنتیجه ، ...

full text

بررسی نگرش استفاده کنندگان در طراحی فضای پارک های شهری به منظور ارتقاءء خلاقیت پذیری فضای بازی کودکان

بدون شک مشارکت اجتماعی یکی از مهم ترین مؤلف ههای مورد تأیید صاحب نظران درتوسعه جوامع رو به رشد و ضامن پایداری اجتماعی به شمار می رود و بسیاری از مشکلات ساختاری و عملکردی برنامه های توسعه، ناشی از نارسایی هایی است که در این حوزه، کم اهمیت تلقی می شود؛ لذا امروزه با درک این اهمیت جلب مشارکت مردم در بخشها و تخصص های مختلف نمود عینی به خود گرفته است. در مباحث معماری و شهرسازی نیز از آ نجایی که مقصو...

full text

معیارهای موثر بر شکل گیری تصویر ذهنی زنان از فضای شهری مطلوب (مطالعه موردی: شهر تهران)

رابطه فرد_محیط در سطوح فردی مرتبط با احساس، ادراک، ارزش­ها و تجربیات ذهنی و...  و در سطوح اجتماعی مانند گروه­های مختلف اجتماع و یا گروه­هایی که به لحاظ سن وجنس مشابهند، شکل گرفته است؛  بنابراین ویژگی­های هر گروه و قشر باید در هر سطح مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی جنسیت مانند عواملی همچون محل سکونت، سن، شرایط اجتماعی_اقتصادی، قومیت، سطح درآمد بر ادراک و شناخت محیط تأثیر می­گذارد. بنابراین پرداختن...

full text

تأثیر اقلیم بر طرح‌واره‌های ذهنی شهروندان در ادراک فضای شهری نمونة موردی: پارک ائل‌گلی تبریز

ادراک، مجموعه‌ای از پردازش‌های محرک‌های خارجی است که با طرح‌واره‌ها هدایت می‌شوند. محرک‌های خارجی گستره‌ای وسیع را شامل می‌شوند که یکی از مهم‌ترین عناصر آن، اقلیم است. هدف این پژوهش، پرسش از چگونگی پیوند خرداقلیم و مکان در ذهن انسان‌ها و بررسی چگونگی تأثیر اقلیم بر ادراک فضای شهری است. بستر مطالعة این پژوهش، پارک ائل‌گلی تبریز بوده است. علت انتخاب این پارک به‌منزلة نمونة موردی پژوهش حاضر در وهل...

full text

بررسی نگرش استفاده کنندگان در طراحی فضای پارک های شهری به منظور ارتقاءء خلاقیت پذیری فضای بازی کودکان

بدون شک مشارکت اجتماعی یکی از مهم ترین مؤلف ههای مورد تأیید صاحب نظران درتوسعه جوامع رو به رشد و ضامن پایداری اجتماعی به شمار می رود و بسیاری از مشکلات ساختاری و عملکردی برنامه های توسعه، ناشی از نارسایی هایی است که در این حوزه، کم اهمیت تلقی می شود؛ لذا امروزه با درک این اهمیت جلب مشارکت مردم در بخشها و تخصص های مختلف نمود عینی به خود گرفته است. در مباحث معماری و شهرسازی نیز از آ نجایی که مقصو...

full text

سالمندان و فضای شهری

بیان مساله: بر طبق آمارهای جهانی، جمعیت سالمند در جهان رو به افزایش است، بر اساس سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن، جمعیت سالمندان کشور طی سالهای 1355 تا 1390 حدود 3.5 برابر شده است و پیش بینی می شود نسبت افراد سالمند از حدود 6/6 درصد در سال 1375 به رقمی حدود 23 درصد در سال 1429 شمسی افزایش یابد. با ورود به دوره سالمندی، تغییرات چشمگیری در ویژگیهای فیزیولوژیکی و روحی - روانی انسان رخ می دهد. این تغی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 17

pages  303- 315

publication date 2017-03-15

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023